Rada pracowników jest organem konsultacyjno-informacyjnym, służącym pozyskiwaniu informacji i przekazywaniu ich pracownikom, pozyskiwaniu ich opinii oraz konsultowaniu tematów objętych informacjami z pracodawcą.
Celem działalności rady jest zatem przygotowanie pracowników do zapowiadanych przez pracodawcę zmian, co ma m.in. przeciwdziałać bezrobociu. Pracownik odpowiednio wcześnie poinformowany jest w stanie lepiej przygotować się do czekających go zmian. Drugim celem jest podjęcie konsultacji i wywarcie nacisku na pracodawcę, tak by ten skorygował swoje plany, uwzględniając interesy pracowników. Nacisk nie może jednak przerodzić siew formy opisane w ustawie o rozwiązywaniu sporów zbiorowych, zastrzeżone wyłącznie dla związków zawodowych.
- Najważniejsze akty prawne Unii Europejskiej w zakresie konsultacji oraz przepływu informacji
- Traktat Ustanawiający Wspólnotę Europejską
- Europejska Karta Społeczna
- Wspólnotowa Karta Socjalnych Praw Podstawowych Pracowników
- Dyrektywa 2002/14/we Parlamentu europejskiego o rady europejskiej z dnia 11 marca 2002 r ustalająca ogólne warunki informowania i przeprowadzenia konsultacji z pracownikami we Wspólnocie Europejskiej
- Dyrektywa Rady Europejskiej 2001/23/we z dnia 22 września 1994 r. w sprawie ustanowienia europejskiej rady zakładowej lub trybu informowania i konsultowania pracowników w przedsiębiorstwach lub grupach przedsiębiorstw o zasięgu wspólnotowy
- Ustawa o informowaniu pracowników i przeprowadzaniu z nimi konsultacji[1] z dnia 2006-04-07 r. (Dz.U. 2006 Nr 79, poz. 550)
- Rady pracowników powstają i funkcjonują niezależnie od związków zawodowych.
Rady pracowników dublują kompetencje zakładowych organizacji związkowych w zakresie pozyskiwania informacji – art. 28 ustawy o związkach zawodowych oraz prowadzenia z pracodawcą dialogu społecznego.
Rady pracowników nie posiadają osobowości prawnej, nie mogą prowadzić sporów zbiorowych z pracodawcą czy być przez to stroną zakładowego prawa pracy. Nie mogą zaciągać zobowiązań i nabywać praw. Ich działalność powinna ograniczać się wyłącznie do pozyskiwania informacji na tematy wskazane w ustawie i konsultowania ich z pracodawcami i pracownikami.
- Rady pracowników są popularnie w Niemczech, gdzie działają w większości zakładów pracy. Nie dublują tam działalności związkowej, która jest wyprowadzona poza zakłady pracy i koncentruje się w dużych centralach branżowych.
W Polsce idea tworzenia rad pracowników nie przyjęła się głównie ze względu na funkcjonowanie w zakładach pracy organizacji związkowych. Pomimo ustawowego obowiązku, wielu pracodawców nie powołuje rad pracowników. Jako podmiot dublujący uprawnienia związkowe nie są one także pozytywnie postrzegane przez te organizacje.
Marcin Szymanek